woensdag 11 september 2013

Wil jij ook weten hoe je je hond zekerder, meer ontspannen, minder angstig en minder agressief leert zijn?

De vorige Blog artikelen hebben we de groene, blauwe en rode emotionele staat van de hond leren kennen. Nu we er meer over weten, gaan we eens kijken wat we ermee kunnen doen om ervoor te zorgen dat je hond zekerder en meer ontspannen wordt.

Stap 1: herkennen

Een eerste belangrijke stap is om de verschillende staten bij je eigen hond te leren herkennen. Dat kun je leren door hem veel en bewust te gaan observeren. Benoem maar eens 1 minuut lang wat je allemaal ziet bij hem. Probeer niet te snel al te interpreteren maar benoem eens wat je de hond ziet doen. Dus ipv de interpretatie hij is vrolijk of bang beschrijf wat je ziet. Bijvoorbeeld: 'je hond loopt ontspannen, zijn spieren en zijn lichaam zijn soepel, zijn staart kwispelt. Ineens blijft hij stilstaan, hij kijkt ergens naar, zijn staart gaat naar beneden', enz.

Stap 2: vooral de blauwe toestand

Vooral de blauwe toestand is belangrijk om te herkennen. Blijft je hond staan? Heft hij zijn pootje? Geeuwt hij? Gaat hij ineens snuffelen? En zo zijn er nog meer.
Stel jezelf dan de vraag of je hond altijd op deze prikkel reageert. Is er een verschil in zijn reactie als hij bijvoorbeeld los of aan de lijn loopt. Gedraagt hij zich anders als iemand anders hem uitlaat? Als je zo steeds beter zijn blauwe toestand gaat zien, probeer er dan achter te komen, wat ervoor zorgt dat je hond in deze blauwe emotionele staat terecht komt. Ga ook dat benoemen en opschrijven. Bijvoorbeeld: 'een bruine grote hond met lang haar (mannetje)' of 'een persoon met capuchon'.
Nu zijn we al een heel eind op weg. Je weet nu al op welk gedrag je moet letten, welke prikkels het kunnen oproepen en wanneer de kans groot is dat dit gebeurd.

Een voorbeeld: je hond valt soms uit naar andere honden. Je komt een hond tegen. De eerste reactie van je hond waaraan je ziet dat hij in de blauwe emotionele staat komt, is dat hij stil blijft staan. Als je niets onderneemt gaat het vanaf nu ongeveer zo:
- ziet andere hond naderen - stil gaan staan (blauw) - voorpoot heffen (blauw) - tongelen (blauw) - fixeren (blauw/rood) - borstelen (blauw/rood) - ineen duiken (rood) - bevriezen (rood) - uitvallen (rood) ...

Dit is voor jou en voor je hond een nare situatie.  Als je je hond in een situatie brengt waarin hij niet weet wat hij moet doen, nemen al z'n automatismen de overhand. Hij wordt weer bevestigd in zijn oude patroon (angstig gedrag?, agressief gedrag?).

Stap 3: rode emotionele staat voorkomen en een geschikt alternatief aanbieden

Een deel van de oplossing is het voorkomen dat je hond in situaties terecht komt waarin hij in de rode emotionele staat zal gaan. Daarnaast kun je hem opnieuw leren om stap voor stap met dit soort situaties om te gaan en ontspannen en zekerder te zijn.

Om het probleem structureel op te lossen moet je de hond zijn emotionele staat kunnen controleren.Of beter gezegd, door een goede training zul je zijn emotionele staat veranderen. Waar hij eerst in situatie A in de blauwe emotionele staat was, zal hij na training in de groene emotionele staat zijn. En in situatie B waar je hond eerst in de rode emotionele staat was, zal hij in de blauwe en uiteindelijk ook in de groene emotionele staat zijn.

Wat kun je doen in bovenstaand voorbeeld van het uitvalgedrag naar de andere hond? Als je ziet dat je hond de andere hond waarneemt begint de spanning op te bouwen. En hier zit ook de kunst van een geslaagde training in. Wat kun je als baasje nu doen om ervoor te zorgen dat deze spanning zich niet verder opbouwt en je hond niet verder in de blauwe emotionele staat en uiteindelijk in de rode staat terecht komt? Dit kan per hond verschillen. Voor de ene hond werkt het om zijn aandacht te vragen, voor de andere om hem een goed gekende opdracht te geven.

Succes of falen zit in details

Het moment waarop je als baasje iets moet doen is van essentieel belang. Ben je te vroeg en heeft je hond de 'probleemgevende prikkel' nog niet gezien? Dan wordt je  hond mogelijk nog alerter omdat hij leert: "als mijn baasje me roept, komt er iets spannends aan"...herkenbaar??
Ben je te laat, dan ben je wellicht teveel zijn spanning aan het bevestigen.
Vervolgens is de opbouw van de training van groot belang omdat je uiteindelijk wil dat je hond écht verandert en niet alleen dat je door een kunstje met hem te doen kan voorkomen dat hij uitvalt.

Wil je hier meer over weten en de hond zijn signalen nog beter leren lezen en herkennen? Geef je op voor de workshop Do you speak dog? van 27 september. Dit is wat een van de deelnemers na de workshop zei: "Ik vond het interessant dat er mensen waren die niet zagen dat de hond in een van de filmpjes helemaal in paniek was en dachten dat het een dominante hond was. Ik denk dat deze vergissing best vaak wordt gemaakt. Ik ben nu nog meer op de lichaamshouding van Eddie gaan letten. Er is ruimte voor de mensen om hun eigen verhaal te doen, dat bindt tijdens de avond."


woensdag 4 september 2013

Rood = gevaar!!

Weten jullie het nog?
Er waren 3 emotionele staten. We hebben ze groen, blauw en rood genoemd. 
De groene hond is ontspannen en je kunt veilig met hem omgaan. (Nog even opfrissen hoe het ook alweer zat met de groene hond?)
De blauwe hond is in alerte toestand. Hij stopt, kijkt, luistert en bepaalt wat hij zal gaan doen. Wat hij doet, hoe hij zich gedraagt, in een situatie hangt af van 4 factoren (weet je ze nog?):
  • Karakter
  • Socialisatie
  • Leerervaringen
  • Omgeving
Ok, dan gaan we nu eens kijken naar de 'rode hond'. 

Wat is dat eigenlijk, de rode emotionele staat? 

Een hond in de rode emotionele staat denkt eigenlijk niet meer na. Het rationele gedeelte van de hersenen is nu uitgeschakeld. De hond heeft nu geen controle meer over zichzelf en gaat over op de automatische piloot. Deze toestand wordt ook wel de gesloten of veiligheidstoestand genoemd. 

Hoe komt een hond in deze rode emotionele staat?

Dat hangt af van de 4 factoren die ik hierboven al even noemde en waar we in het laatste artikel wat uitgebreider op zijn ingegaan. 
Als de hond bijvoorbeeld geleerd heeft dat er niet op zijn remmingssigalen wordt gereageerd kan hij in de rode emotionele staat komen. Een mooi voorbeeld is uitvalgedrag aan de lijn. Veel honden die dat doen, hebben als pup of als oudere hond een slechte ervaring met andere honden. Ze zijn misschien gebeten door een andere hond. Ze hebben geleerd dat het conflict proberen te vermijden niet helpt. Het uitvalgedrag wordt een manier om met dit soort situaties om te gaan. Het is vaak effectief, de andere honden blijven op een veilige afstand. Als je zo'n hond hebt of er wel eens een bent tegen gekomen, dan weet je ook dat deze honden niet bereikbaar zijn op zo'n moment. Ze luisteren niet en zijn niet te kalmeren. Het is belangrijk om te weten dat de hond niet bewust ervoor kiest om dit gedrag te vertonen. Hij kan niet anders, als hij eenmaal in de rode emotionele staat zit, heeft hij geen controle meer over zichzelf. 

Hoe herken je een 'rode hond'?

Een hond in de rode emotionele staat kun je herkennen aan onder andere de volgende signalen:
  • de hond kan ineengedoken staan of liggen en is verstard of bevroren
  • de staart van de hond staat recht omhoog of is helemaal aangetrokken
  • de hond springt hard tegen je op en kijkt je aan
  • de hond staart je aan met grote harde ogen
  • constant hijgen
  • grommen, tanden tonen, uitvallen
  • bijten
  • bevriezen
  • trillen

Wat moet je doen met een 'rode hond'?

Interactie met een hond in de rode emotionele staat is gevaarlijk! Je moet voorkomen dat hij 'rood' wordt en gebeurt dat toch, doe er dan alles aan om de situatie zo snel mogelijk te onderbreken. Ga weg uit de situatie of haal je hond weg uit de situatie of haal de onrust gevende prikkel weg uit de situatie. Ga nooit met je hond in 'conflict' in zo'n situatie. Maak je er niet druk over dat de hond dan misschien 'krijgt wat hij wil' of 'gewonnen heeft' of iets dergelijks. De hond denkt er ook niet op zo'n manier over na en hij kan nu niets leren. Hoe vaker en langer hij in deze veiligheidstoestand zit, hoe eerder en sneller de hond dat in vergelijkbare en andere situaties zal gaan doen. Proberen om je hond te corrigeren zal niet lukken, hij zal de link niet kunnen leggen tussen het door jou ongewenste gedrag en de correctie. Meestal legt hij een andere link waardoor je mogelijk een ander probleem erbij krijgt! (voorbeeld: hond willen afleren om tegen de tussendeur op te springen als er mensen op bezoek komen. Hierbij gebruik je een flesje met steentjes om het springen te stoppen door een schrikeffect. Grote kans dat de hond het schrikeffect koppelt aan de mensen die binnenkomen en vanaf nu angstig wordt voor allerlei mensen!) NIET doen dus.

De kunst van een goede training bestaat eruit om goed te bekijken WAAROM de hond een bepaald gedrag vertoont en hem dan stap voor stap een alternatief gedrag aan te leren dat uiteindelijk zo sterk is dat het de oude gewoonte van je hond 'overruled'. 


P.S. Ik wil de volgende blog een aantal voorbeelden uitwerken. Heb jij een hond die soms in de rode emotionele staat komt? Plaats het in een reactie hieronder of mail het naar me. Beschrijf duidelijk wat de aanleiding is en hoe het gedrag van je hond verandert van de groene naar de blauwe en uiteindelijk de rode staat. Misschien neem ik jouw hond wel als voorbeeld. Uiteraard geef ik je ook een tip over hoe een goede training eruit zou kunnen zien.